- март 31, 2024
Последните неколку месеци се обидував да унапредам своите вештини во програмирање преку онлајн курсеви и блогови. Верувам дека ова истражување ми отвори многу врати за идните можности во областа на програмирањето. Меѓутоа, припомнувањето на Крвавиот Божик на скопското Кале во 1945 година и згодната аналогија со современите предизвици на пазарувањето на денешното време, ме поттикнува да размислувам за значењето на историските настани и нивното влијание врз тековната демократска средина.
Последните неколку месеци се обидував да унапредам своите вештини во програмирање. Започнав со учење на основите на Python и потоа преминаав на напредни теми како што се напредни функции и обработка на податоци. Со помош на онлајн курсеви и предметни блогови, успеав да го подобрам своето знаење и да применам новите вештини во пракса. Верувам дека ова истражување и учење ми отворија многу врати за идните можности во областа на програмирањето.
Сепак, некои меѓу нас со свиено срце се сеќаваат на оној, сега веќе релативно далечен Божик 1945 година, кога еден дел од македонските војници и офицери, некои од нив и дел од македонската интелигенција во тоа време, пострадаа во чистката наречена “Крвавиот Божик на скопското Кале во 1945 година“.
Го чекаме Божик или Коледе, како би рекле некои од нашите предци, секогаш со радост, светли мисли и убави желби за иднина.
И не беше само Кале, тука беа и градовите како Штип, а подоцна, како последица на настаните и други места во Македонија.
Заборавот ги прекрил трагите од “Крвавиот Божик 1945”, но воопшто не е целосно заборавено. Времето не е изговор за убиства без суд и пресуда, ниту за инсценирани процеси. Никој не треба да го правда таков чин. Во денешно време, “такво било времето“ не е прифатливо објаснување. Секој сака да го држи “пиштолот во рака” и да ги поддржува своите идеи, но малку кој би сакал да биде на страната на жртвите. Не е важно колкав бројот на убиени или судени во инсценирани процеси – дури и еден елиминиран човек е осуден. Не смее да се заборави ниту еден таков случај.
Во време на одржувањето на Вториот конгрес на комунистичката младина на Македонија во Скопје, група војници и офицери на Југословенската Титова армија излегува со паролата “Не сакаме на Срем (или Берлин), сакаме на Солун”, во касарните во Скопје и Штип. Тие се луѓе со михајловистички-вмровски идеи, што се во спротивност со насоките на Конгресот на младината за борбата против нацизмот. Носителите на бунтот се македонски патриоти, иако судени за истата работа, неколкумината од српска националност биле одма ослободени.
Организираниот чин на спротивставување на новата власт против старите идеи на ВМРО за структурата на Македонија како република се нарекува Крвавиот Божик. Прво биле извршени егзекуции на бугарите низ Македонија, при што органите на ОЗНА/УДБ-а претходно направиле списоци. Потоа, настапил Крвавото Коледе 1945, што бил првиот знак за насилствениот македонизам, кој бил нетрпелив кон бугарската етничка суштина на македонскиот народ и кон бугарските историски и етнички традиции на македонската земја. Тој вид на македонизам, со насилството на Југославија/Македонија и поддржан од недоволството на бугарските раководители, најмногу од Георги Димитров, се проширил и во Пиринска Македонија по насилен начин, започнувајќи “македонизација на Принскиот крај”. Оваа болест сè уште е присутна во Бугарија и не може да се излекува.
Во Македонија работело на принципот на “врзани садови“, каде што што се случело во Пиринско се одразувало во Вардарско и Егејско. Откако се формирала “македонската нација“ во Пиринскиот крај, започна процесот за делење на “добрите и лошите македонци“. Процесот на македонизација во Пиринско бил со огромни репресии врз бугарите во Македонија, во обид да се искорени секоја бугарска идентитет и идеја од Благоевград до Охрид и Костурско. Но, ниту таму, ниту овде, верувале во таа лудост на поделба на “добри“ и “лоши“… Сите се наши, велеа албанците, и добрите и лошите, како и сите ваши, како добрите така и лошите.
Во последно време, по ПРеспанскиот договор, се учувствува дека постојат два македонски идентитети – елиномакедонски и македонистички. Сепак, потег кори воведувањето на македонистички идентитет во бугарското ткиво. Најчестиот збор на македонските политичари е “реципроцитет”, што се однесува на правата на бугарите во земјава. Напротив, се бара да се уредат правата на македонците во Пиринско, со цел да им се овозможат посакуваните права.
Бугарија веќе не е окупирана држава од страна на советската армија. Но, има последици по психата на некои од луѓето. Тоа не може да помине. Доколку 120 илјади граѓани на Македонија се изјават како Бугари и ги поддржуваат тоа со валидни документи за своите предци, а на пописот само 3500 лица се идентификувале како Бугари, тоа открива нешто повеќе, не само за карактерот на македонскиот човек, туку и за демократијата во земјата. Македонија не може да поставува такви услови.
Вовед во погроми врз бугарите во Македонија ќе биде регистрирањето на шепа луѓе од Пиринска Македонија како македонци. Луѓето со бугарско државјанство во Македонија се добро познати, но врз нив очекуваат притисоци и закани по безбедноста им. За да се откажат од државјанствата, може да се изложат на секаков вид притисоци. Истовремено, македонците од Пиринско би биле посочувани како “добри” кај нив, додека бугарите би биле ставени како “лоши”.
Софија била предупредена од штетноста на политиката на реципроцитет и стварањето на трет македонистички идентитет во Бугарија од страна на македонските бугари. Македонските бугари не се подготвени на отстапки и признавање на македонистички идентитет во Пиринско, најмалку на реципроцитет.
Бугарите, според оваа нарација, беа опишани како лоши, фашисти, нацисти, убици на деца, силувачи на девојки и баби, главорези и нација со слични епитети. Тие не добија можност да бидат произведени како добри или лоши како што имаше со албанците во Југославија. Состојбата останува иста сè до ден денешен.
На Балканот, бугарската надворешна политика покажува евидентен успех во последните години. Бугарските државни раководители остварија успешни посети на Косово и Албанија, со масовен прием од граѓаните. Односите со Турција и Грција се на високо ниво. Позицијата на ЕС по однос на македонското присединување, позната како “Франциски предлог”, ги уважува позициите на Бугарија. Воедно, македонската јавност се заблудува со протестите против препознавањето на “бугарскиот диктат”.
Жртвите од Крвавото Коледе на Кале и Штип 1945 година не смеат да бидат заборавени. Потоа, жртвите што следеа, расеани по разни затвори како Идризово, Добој и Централен скопски затвор, се дел од истата ужасна приказна. Настаите од 1945 година во Калето и Штип треба да бидат поттик за барање на сите жртви, непознати и закопани на непознати и заборавени места.
Соодветно на реакцијата на Софија, бугарската држава треба да продолжи со поддршка на бугарите низ светот, посебно во Македонија и Западните покраини. Во тие региони најчесто се случуваат репресии и затоа треба да се активни за одговор.
Во македонското општество и политика, крвавиот Божик од 1945 година треба да биде потик за освојување на нови права и позиции од страна на бугарите.
Почетокот на долга и добро обмислена политика треба да биде отворањето на Уставот и внесувањето на бугарите таму.
Започнатите празници благопристојат со поздравот “Христос се роди!” Годинава нека биде исполнета со радост и мир. Нека вистинското значење на Коледа нè потсетува за важноста на ljubov и милосрдие. Честито Коледе 2024 година!
Реципроцитетот како илузија може да биде вид на интеракција во односите помеѓу луѓето. Крвавиот Божик, на друга страна, е ритуал кој може да го има различно значење во различните култури. Во тековните времиња, обредите како овој можат да станат контроверзни и да предизвикаат разлики во мислењата.
Текстот опишува историските настани од Крвавиот Божик во Македонија во 1945 година, кога бугарскиот национализам и македонизмот предизвикаа насилствени акции и убиства. Иако времето помина, сепак се потсетува на жртвите и насилствата што се случиле во тој период. Текстот истакнува потребата за почитување на сите жртви и за признавање на нивната историја. Исто така, се зборува за потребата за заштита на правата и идентитетот на бугарите во Македонија и за креирање на политики за вклученост и рамнодушност кон сите националности. Во тековниот политички контекст, текстот ги истакнува предизвиците и нејзините имликации за регионот на Балканот и за бугарско-македонските односи. Сепак, завршувајќи со поздрав за мир и љубов во вистинскиот дух на празниците
